Senat złagodził zmiany w przepisach o karach ITD

Podczas prac w Senacie zostały zaakceptowane wszystkie poprawki będące odpowiedzią na postulaty przewoźników. Teraz czekamy już tylko na ostatnie głosowanie Sejmu, które zatwierdzi bądź odrzuci senackie poprawki. Po tym ostatnim głosowaniu zmiany wejdą w życie w ciągu miesiąca od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Wyjątkiem są przepisy o:

1) obowiązku przechowywania danych księgowych na terenie UE, który wchodzi w życie 21 lutego 2022 r.;

2) świadectwie kierowcy (art. 1 pkt 17 lit. b i art. 16), które wchodzą w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia;

3) przepisów o podróżach służbowych kierowców oraz pracy w nocy, które wchodzą w życie 2 lutego 2022 r.;

4) przepisów o ewidencji czasu pracy kierowców, które wchodzą w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia.

To, że postulaty przewoźników zostaną wprowadzone w Senacie, zapowiadała wcześniej wiceminister infrastruktury. Wynika z tego, że w następnym głosowaniu Sejm te poprawki zaakceptuje, a ich brak w poprzedniej wersji przegłosowanej przez Sejm wynikał tylko z pośpiechu.

Przepisy bowiem powinny być wdrożone w lutym 2022 r., kiedy wchodzi w życie pakiet mobilności.

Senat zdecydował, że baza eksploatacyjna musi mieć wielkość, która umożliwi obsługę 1/3 pojazdów przewoźnika. Wcześniej Sejm chciał, żeby była to aż połowa pojazdów. Ponadto w senackich poprawkach zapisano, że jeżeli przewoźnik ma kilka baz, to przy ustalaniu, czy baza spełnia ustawowe wymogi, należy zsumować ich powierzchnie.

W Senacie z projektu nowelizacji usunięto wiele kar za naruszenia, które nie są związane z dostosowaniem polskich przepisów do prawa unijnego. Zmiany w taryfikatorze będą więc głównie polegały na tym, że do listy sankcji zostaną dodane kary za niedopełnienie obowiązków przewidzianych w pakiecie mobilności. Tego domagały się organizacje zrzeszające przewoźników.

W taryfikatorze kar dla kierowców znajdą się m.in. kary za:

• wykorzystywanie w pojeździe lub w miejscu zakwaterowania niewyposażonym w odpowiednią infrastrukturę noclegową i sanitarną tygodniowego odpoczynku trwającego ponad 45 godzin – 50 zł,
• brak oznaczenia na tachografie przekroczenia granicy – 100 zł za każdy dzień.

W taryfikatorze kar dla firm dodane zostaną sankcje za:

• niedokumentowanie, nieprzechowywanie w lokalu przedsiębiorstwa lub nieokazanie do kontroli dokumentów potwierdzających spełnienie obowiązku powrotu kierowcy do bazy co 4 tygodnie – 150 zł za każdego kierowcę,
• przechowywanie dokumentów księgowych poza siedzibą firmy, w kraju nienależącym do UE – 3.000 zł,
• dopuszczenie do wykorzystywania przez kierowcę w pojeździe lub w miejscu zakwaterowania niewyposażonym w odpowiednią infrastrukturę noclegową i sanitarną tygodniowego odpoczynku trwającego ponad 45 godzin – 50 zł,
  • dopuszczenie do wykonywania międzynarodowego przewozu drogowego pojazdem lub zespołem pojazdów o DMC powyżej 2,5 t do 3,5 t, których DMC została przekroczona o mniej niż 5% – 500 zł, o co najmniej 5% i mniej niż 10% – 1.000 zł, o co najmniej 10% i mniej niż 20% – 1.500, o co najmniej 20% – 2.000 zł.

Ponadto do naruszenia dotyczącego pracy w nocy (lp. 5.12) wprowadzono drugi próg. Za przekroczenie dopuszczalnego dobowego 10-godzinnego czasu pracy, jeżeli praca jest wykonywana w porze nocnej:

• o czas do 1 godziny – będzie groziła kara 50 zł,
• o czas od 1 godziny do mniej niż 3 godzin – 100 zł,
• za każdą rozpoczętą godzinę od 3 godzin – 200 zł.

Do taryfikatora kar dla zarządzających transportem zostaną dodane kary za:

• organizację pracy uniemożliwiającą wykorzystanie przez kierowcę tygodniowego odpoczynku trwającego ponad 45 godzin w miejscu zakwaterowania wyposażonym w odpowiednią infrastrukturę noclegową i sanitarną – 50 zł,
• niedokumentowanie, nieprzechowywanie w lokalu przedsiębiorstwa lub nieokazanie do kontroli dokumentów potwierdzających spełnienie obowiązku powrotu kierowcy do bazy co 4 tygodnie – 50 zł za każdego kierowcę.

Senat zmienił też przepisy dotyczące ewidencji czasu pracy kierowców. Według nowych przepisów ewidencja będzie musiała obejmować:

1. liczbę przepracowanych godzin,
2. godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy,
3. liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej,
4. liczbę godzin nadliczbowych,
5. dni wolne od pracy z oznaczeniem tytułu ich udzielenia,
6. liczbę godzin dyżuru,
7. godzinę rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest to dyżur pełniony w domu,
8. rodzaj i wymiar zwolnień od pracy,
9. rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy,
10. wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy.

W przypadku kierowców objętych zadaniowym czasem pracy oraz kierowców otrzymujących ryczałt za godziny nadliczbowe lub ryczałt za porę nocną nie będzie obowiązku ewidencjonowania godzin pracy. Ewidencję będzie trzeba przechowywać przez 10 lat.

I. Pozostałe zmiany, przegłosowane przez Sejm, zostały również zaakceptowane przez Senat. Są to następujące zmiany.

Podróż służbowa będzie możliwa tylko w przypadku przewozów krajowych. Kierowcy wykonujący przewozy międzynarodowe nie będą w podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵1 Kodeksu pracy. A to dlatego, że podróż służbowa według tych przepisów powinna mieć charakter incydentalny w stosunku do pracy umówionej i wykonywanej zwykle w ramach stosunku pracy, tymczasowy i krótkotrwały. Natomiast w przypadku kierowców podróż nie stanowi zjawiska wyjątkowego, lecz jest normalnym wykonywaniem obowiązków pracowniczych.

Kierowca pracujący na trasach międzynarodowych stanie się pracownikiem delegowanym, któremu nie będą wypłacane diety i ryczałty za noclegi. Zamiast tego przewoźnik będzie mógł obniżyć podstawę wymiaru składek takiego kierowcy o wartość diet za każdy dzień pobytu za granicą, ale nie więcej niż do poziomu prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2022 r., tj. do kwoty 5.922 zł brutto.

Ograniczenie maksymalnego wymiaru czasu pracy w związku z pracą w nocy będzie odnosiło się nie do okresu doby, lecz do okresu pomiędzy dwoma kolejnymi dziennymi odpoczynkami albo dziennym i tygodniowym okresem odpoczynku.

Kierowca będzie miał prawo skontaktowania się z właścicielem firmy lub zarządzającym transportem w czasie kontroli drogowej. Dzięki temu przed zakończeniem kontroli kierowca będzie mógł przedstawić wszelkie dowody, których obecności nie stwierdzono w pojeździe.

Inspektorzy będą mogli zdejmować lub zrywać do celów kontroli plomby zabezpieczające tachograf. W nowych przepisach określono też procedurę ponownego zaplombowania tego urządzenia. Rozszerzono kompetencje kontrolne Inspekcji Transportu Drogowego – inspektorzy będą mogli żądać dokumentów i dotyczących głównej działalności przedsiębiorcy i badać je.

Ponadto inspektorom ITD przyznano prawo do zatrzymywania do kontroli drogowej pojazdów o DMC od 2,5 tony do 3,5 tony.

Wydłużono listę przestępstw prowadzących do „cofnięcia” przewoźnikowi tzw. dobrej reputacji. W nowych przepisach została też zawarta procedura postępowania w przypadku przywrócenia zdolności zarządzającego transportem do kierowania operacjami transportowymi w przypadku ustania przesłanek utraty przez niego dobrej reputacji.

Wprowadzono dodatkowe wymagania dla przywrócenia zarządzającemu transportem dobrej reputacji. Ma to następować poprzez odbycie szkolenia lub zdanie egzaminu. Egzamin w celu odzyskania przez zarządzającego transportem dobrej reputacji będzie tożsamy z egzaminem na certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie drogowym. Szkolenie w tym zakresie będzie prowadził przeprowadzający szkolenia na kwalifikację kierowców zawodowych.

Ponadto do katalogu osób, względem których może być wszczęte postępowanie w zakresie spełniania wymogu dobrej reputacji, dodano dyrektora wykonawczego.

Uproszczona została procedura udzielania zaświadczeń na krajowy i międzynarodowy przewóz drogowy na potrzeby własne. Zamiast zaświadczenia o niekaralności wystarczy oświadczenie przedsiębiorcy, co będzie stanowiło istotne ułatwienie. Dotychczas do wniosku o udzielenie zaświadczenia przedsiębiorca musiał dołączyć zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Sądowego, zarówno swoje, jak i zatrudnionych kierowców.

Wprowadzono przepisy dotyczące licencjonowania przewoźników wykonujących przewozy „busami” o DMC powyżej 2,5 t.

Zwiększono liczbę informacji podawanych we wniosku o udzielenie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencji wspólnotowej. Wymagane będzie podanie informacji o adresie siedziby przedsiębiorcy oraz wskazanie adresów posiadanych lokali, w których jest dostęp do oryginałów dokumentów dotyczących głównej działalności transportowej prowadzonej przez przedsiębiorcę. W szczególności do:

• umów przewozowych,
• dokumentów dotyczących pojazdów, którymi dysponuje przedsiębiorca,
• dokumentów księgowych,
• akt dotyczących pracowników,
• umów o pracę,
• dokumentów dotyczących zabezpieczenia społecznego,
• dokumentów zawierających dane na temat przydziału zleceń dla kierowców i ich delegowania,
• dokumentów zawierających dane na temat kabotażu, oraz
• dokumentów zawierających dane na temat czasu prowadzenia pojazdu i okresów odpoczynku.

Wprowadzono ograniczenia przewozów kabotażowych zgodne z pakietem mobilności.

Na podstawie:

• projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym i niektórych innych ustaw – po głosowaniu Senatu.

Aldona Kapica i Adam Hrycak

specjaliści z zakresu transportu drogowego