Inflacja i wzrost kosztów działalności w firmach transportowych w 2023 r.

Pakiet mobilności, który wszedł w życie w lutym 2022 r. wymusił na branży transportowej wzrost kosztów pracy. Znacząco utrudnił też realizację przewozów typu cross-trade i kabotażu na obszarze Unii Europejskiej.

Wybuch wojny w Ukrainie przetasował szlaki komunikacyjne i relacje handlowe ze Wschodem. Spowodował też szybki odpływ znacznej liczby kierowców zawodowych z Ukrainy, stanowiących znaczący odsetek w krajowych firmach przewozowych.

Od drugiej połowy 2022 r. roku cała gospodarka zaczęła zmagać się z drastycznym podniesieniem cen energii i paliw płynnych. Na dodatek zawirowania gospodarcze skutkowały znaczącym wzrostem inflacji, która bezpośrednio przekłada się na wartość posiadanych kontraktów i stawek przewozowych. Przedsiębiorstwa zmuszone zostały do renegocjacji kontraktów. Nie obyło się to bez podniesienia stawek frachtów.

Przeprowadzone badanie dostarczyło informacji, że dla prawie wszystkich podmiotów, bo u 98% badanych, koszty działalności wzrosły. Około 6 na 10 respondentów skarżyło się na wzrost kosztów w przedziale 26-50%. Podniesienie kosztów o 1/4 wskazała grupa 1/3 badanych.

Istotnym czynnikiem podniesienia nakładów pieniężnych w branży transportowej jest wzrost kosztów wynagrodzeń kierowców oraz znacząca podwyżka ceny paliw. W odpowiedzi na nowelizację przepisów europejskich, polscy ustawodawcy zlikwidowali możliwość naliczania nieopodatkowanych i nieoskładkowanych świadczeń z tytułu podróży służbowych.

- W konsekwencji tych zmian zwiększenie kosztów wynagrodzeń kierowców sięgnęło nawet do 40% – wskazuje Piotr Dajema, ekspert do spraw wdrożeń i szkoleń, Grupa Inelo

Wzrost kosztów został zrekompensowany w 2/3 przedsiębiorstw poprzez podniesienie cen frachtów. Natomiast 36% podmiotom nie udało się wynegocjować lepszych kontraktów.

Pomimo dynamicznej sytuacji na rynku, 44% respondentów nie przewiduje w najbliższym czasie problemów z zachowaniem płynności finansowej. Obecnie tylko 1/4 podmiotów zadeklarowała takie problemy.

Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że blisko 3 na 10 przewoźników zauważa ryzyko w utracie płynności finansowej w najbliższej przyszłości. Niestety tylko 8% zadeklarowało poprawę czasu płatności.

Największe zadeklarowane wycofanie się z przewozów nastąpiło w kursach na wschód i południe naszego kontynentu. W szczególności na: Białoruś, Bałkany i Ukrainę.

Obecna sytuacja międzynarodowa zmieniła kierunki transportów, jakie przewoźnicy wykonywali w ostatnich latach. Największa redukcja nastąpiła w kursach na wschód i południe naszego kontynentu. Biorąc pod uwagę różnicę między deklarowanymi wzrostami liczby przewozów a spadkami, to największe tąpnięcie nastąpiło w kierunku na Białoruś, bo prawie o 6%. Skumulowany spadek wyjazdów na Bałkany i Ukrainę wyniósł łącznie po około 5,3%.

Intersująco na tym tle wyglądają przewozy do Wielkiej Brytanii. Najwięcej respondentów zadeklarowało nominalne wycofanie się z obsługi tego rynku. Jednakże zanotowano tutaj także jeden z największych odsetek deklaracji o wzroście przewozów - aż 7,6%.

Może to oznaczać, że z rynku odpadli przewoźnicy, którzy nie byli zapoznani z jego specyfiką, dając tym samym większe pole manewru dla firm preferujących kierunek brytyjski. Sumarycznie różnica między wycofującymi się, a zwiększającymi liczbę przewozów - plasowała się na poziomie 1,7%.

Wielka Brytania od kilku lat boryka się z problemem utrzymania ciągłości dostaw. Szukając rozwiązania problemu zdecydowano się złagodzić restrykcyjne ograniczenia przepisów, głównie w zakresie przewozów kabotażowych.

Zwolnienia kierowców – w ocenie przedsiębiorców – nie są receptą na walkę z kryzysem. Wyniki badań pokazują, że przedsiębiorstwa chcą zachować swoje możliwości operacyjne. Tylko 21,3% respondentów planowało zwalniać kierowców. 2 na 10 firm myślało o redukcji personelu administracyjnego.

Jednym z istotnych problemów nękających gospodarkę jest wzrost cen nośników energii, w tym gazu. Kiedy ceny LNG były atrakcyjne oraz obowiązywały w niektórych krajach zwolnienia z opłat drogowych, część przedsiębiorców postanowiła zainwestować w pojazdy napędzane gazem.

Część przedsiębiorców szybko zareagowała w kwestii zmniejszenia rentowności floty gazowej i sprzedało całą flotę LNG. Jeżeli firma tego nie zrobiła, obecnie pojazdy te stoją niewykorzystane. To ogromne koszty, zwłaszcza dla takich firm jak SACHS TRANS, która w swojej flocie ma ok. 300 diesli i 110 ciężarówek na gaz LNG.

Dlaczego tak się dzieje? Otóż ceny gazu LNG wzrosły dziesięciokrotnie z 1,8 zł/kg do 18 zł/kg. Spowodowało to, że firmy nawet przestały odbierać pojazdy zamówione u producentów!

Źródło: „Barometr INELO 2023. Inflacja – czas wyzwań dla branży TSL” opracowany przez INELO i Polski Instytut Transportu Drogowego