Czy za dwie opony o różnej konstrukcji na przedniej osi grozi kara?

Pojazd nie może być wyposażony w opony o różnej konstrukcji lub różnej rzeźbie bieżnika na tej samej osi ciągnika siodłowego. Zabraniają tego przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. W takim przypadku podczas kontroli funkcjonariusze mają możliwość nałożenia na kierowcę mandatu i zatrzymania dowodu rejestracyjnego.

Na tej samej osi pojazdu nie mogą się znajdować opony o różnej konstrukcji i rzeźbie bieżnika. Podczas kontroli można się spodziewać zatrzymania dowodu rejestracyjnego pojazdu. Natomiast nie może to być podstawą do nałożenia sankcji z lp. 9.2 załącznika nr 3 oraz lp. 15.2 zał. 4 do ustawy o transporcie drogowym, ponieważ takie uchybienie nie jest traktowane jako tzw. usterka niebezpieczna.

Usterki techniczne pojazdu kwalifikowane są przez kontrolerów według trzystopniowej skali: jako drobne, poważne i niebezpieczne. Tylko za usterki niebezpieczne jest możliwość nałożenia sankcji na firmę lub zarządzającego transportem. Zgodnie z poz. 5.2.3.c rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego opony o różnej konstrukcji i różnej rzeźbie bieżnika na tej samej osi to usterka należąca do kategorii usterek poważnych. Ich wykrycie umożliwia zatrzymanie dowodu rejestracyjnego i niedopuszczenie pojazdu do dalszej jazdy.

W opisanej sytuacji nie mają znaczenia okoliczności powstania usterki, czyli fakt, czy powstała w danym dniu, czy też kierowca jeździ z takimi oponami od pewnego czasu.

Przepisy ruchu drogowego wskazują, że pojazd musi być utrzymywany w takim stanie technicznym, aby korzystanie z niego nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim podróżujących lub innych uczestników ruchu drogowego, ale także, żeby nie naruszało porządku ruchu na drogowego i nie narażało kogokolwiek na szkodę. Dodatkowo kierowca musi mieć zapewnione dostateczne pole widzenia oraz łatwe i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy jednoczesnym jej obserwowaniu.

A zatem przepisy Kodeksu drogowego tylko ogólne formułują wymagania. To daje kontrolującym możliwość szerokiego, a nawet zbyt szerokiego stosowania kar nakładanych na kierowców. Zgodnie bowiem z Kodeksem wykroczeń za naruszenie przepisów Kodeksu drogowego kierujący może zostać ukarany mandatem karnym do 3.000 zł. Sąd może wymierzyć karę jeszcze o wiele wyższą.

Taryfikator mandatowy nie przewiduje konkretnej kary za nieprawidłowy stan techniczny, natomiast kontrolerzy często stosują w takich przypadkach sankcję w wysokości 50–200 zł za dopuszczenie do ruchu pojazdu nienależycie zaopatrzonego w wymagane urządzenia lub przyrządy albo pomimo wyposażenia w nie, ale nienadające się do spełnienia swojego przeznaczenia. Nie przewidziano za to wykroczenie żadnych punków karnych.

Służby kontrolne w przypadku wykrycia uchybień stanu technicznego stosują albo tę sankcję, albo ogólny przepis art. 97 Kodeksu wykroczeń, który daje szeroką możliwość stosowania kary do 3.000 zł nawet za, jak to się żartobliwie mówi, żarówkę.

To nie wszystko, ponieważ najczęściej w przypadku usterek technicznych w trakcie kontroli zostanie dodatkowo zatrzymany dowód rejestracyjny. Obecnie jest to zatrzymanie w formie elektronicznej.

Te sankcje mogą być zastosowane w sytuacji kontroli. Natomiast kto odpowiada za zły stan techniczny pojazdu, gdy dojdzie do wypadku drogowego? Co prawda statystyki policyjne rzadko wskazują jako bezpośrednią przyczynę wypadku stan techniczny, jednak na drodze mogą się wydarzyć różne sytuacje. Przykładowo – podczas jazdy może się urwać koło, mogą się także uszkodzić elementy układy hamulcowego, kierowniczego lub innego, mającego wpływ na bezpieczeństwo.

W takiej sytuacji w pierwszej kolejności odpowiada kierowca, ale ewentualna odpowiedzialność właściciela pojazdu, a więc firmy, nie jest wykluczona. Dlatego podczas pracy kierowcy zawodowego bardzo ważna jest dbałość o stan techniczny pojazdu. Jest to niewątpliwie jeden z ważniejszych obowiązków kierowcy.

Ponadto pamiętaj, że zgodnie z ustawą o czasie pracy kierowców obsługa pojazdu jest jednym z elementów zaliczanych do czasu pracy kierowców. Na tachografie w tym czasie kierowca powinien zadeklarować czas wykonywania „innych prac”, czyli tachograf musi być ustawiony w pozycji „młoteczki”. Nie wolno tego lekceważyć, ponieważ gdy zdarzy się wypadek, może paść pytanie, kiedy kierowca wykonał obowiązkową obsługę codzienną pojazdu, co może być problematyczne, jeżeli kierowca na tachografie deklaruje tylko jazdę i odpoczynek.

Kierowca musi zadbać o stan techniczny pojazdu i wykonać jego obsługę codzienną. Przepisy nie nakazują, kiedy takie czynności muszą być wykonane, co oznacza, że można je przeprowadzić nie tylko przed rozpoczęciem jazdy, ale także po jej zakończeniu czy w trakcie.

To oczywiste, że kierowca ma ograniczone możliwości sprawdzenia wszystkich elementów pojazdu przed wyjazdem albo w trakcie wykonywania przewozu. Jednak powinien przynajmniej w podstawowym zakresie wykonać kontrolę tzw. organoleptyczną, czyli wszystkie ważne elementy obejrzeć, powąchać, a jeśli się da – także dotknąć. Oczywiście łatwiej jest wykonać sprawdzenie pojazdu, którego używamy na co dzień, zaś zdecydowanie trudniej, jeżeli prowadzimy pojazd użytkowany przez różnych kierowców. W każdym razie pewne elementy muszą być zweryfikowane tak samo zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku.

Trudno wymienić wszystkie elementy, które kierowca musi sprawdzić, ponieważ pojazdy są różne. Ponadto pewne kwestie mogą wynikać przykładowo z przepisów wewnętrznych danej firmy. Jednak przede wszystkim należy zweryfikować, kiedy mija ważność przeglądu technicznego, oraz sprawdzić elementy mające wpływ na bezpieczeństwo.

Na pewno jednym z ważniejszych elementów, które może i powinien sprawdzić kierowca, są opony, w tym bieżnik. Minimalna głębokość bieżnika powinna wynosić minimum 1,6 mm. Na tej samej osi pojazdu muszą być opony o jednakowej konstrukcji i rzeźbie bieżnika. Sprawdzić należy również ciśnienie, uszkodzenia, nieregularne zużycie itp. 

Konsekwencje niedbalstwa kierowcy w sprawie stanu technicznego pojazdu można podzielić na cztery obszary:

1. Kary finansowe – mandaty karne (do 3.000 zł) lub ukaranie przez sąd w wyniku stwierdzenia usterek podczas kontroli.
2. Odpowiedzialność karna – wynikająca z wyrządzenia szkody w majątku, zdrowiu lub życiu, np. z tytułu zarzutu sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym. Przestępstwo katastrofy w ruchu zostało opisane przez ustawodawcę w art. 173 oraz art. 174 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem „Kto sprowadza katastrofę w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającą życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie – podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Dodatkowo, jeśli następstwem katastrofy jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. W przypadku katastrofy spowodowanej nieumyślnie sprawcy grozi kara od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Sprowadzenie katastrofy może wystąpić w wyniku naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu, a sprawca może działać umyślnie, jak i nieumyślnie. Działanie nieumyślne zagrożone jest niższą karą, jednak dodatkowo sąd może wobec sprawcy katastrofy w ruchu orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów (art. 42 kk). Orzeczenie takiego zakazu eliminuje kierowcę z zawodu do czasu upłynięcia jego terminu.
3. Odpowiedzialność zawodowa – utrata uprawnień lub orzeczenie zakazu wykonywania zawodu kierowcy skutkować będzie utratą pracy. Kierowca może także zostać zwolniony z pracy bez orzeczenia sądu, w przypadku zaniedbań nawet w trybie dyscyplinarnym.
4. Odpowiedzialność moralna – w przypadku gdy z winy kierowcy dojdzie do utarty zdrowa lub życia innej osoby, kierowca przed samym sobą odpowiada za zaistniałą sytuację, co często jest karą bardziej dolegliwą niż mandaty karne.

Oprócz kierowcy również firma i zarządzający transportem mogą ponieść konsekwencje za usterki techniczne. Jedną z takich dolegliwości jest zatrzymanie dowodu rejestracyjnego do czasu usunięcia usterki i wykonania dodatkowego przeglądu. To często powoduje spore utrudnienie dla firmy, ponieważ pojazd zostaje wyłączony z eksploatacji.

Dodatkowo właścicielowi firmy i zarządzającemu grożą sankcje finansowe określone w załącznikach do ustawy o transporcie drogowym, gdzie przewidziano karę w wysokości 2.000 zł dla firmy i 200 zł dla zarządzającego. Taka kara nie grozi za każde uchybienie – żeby ją dostać, usterka musi być zakwalifikowana do tzw. usterek niebezpiecznych.

Ponadto usterki techniczne zakwalifikowane jako niebezpieczne mają najwyższą punktację w kwalifikacji naruszeń trafiających do rejestru KREPTD. To oznacza, że nawet jedna wpadka może skutkować wszczęciem procedury oceny dobrej reputacji.