Drobni przedsiębiorcy mogą odstąpić od umów przez 14 dni

Dotychczas w relacjach pomiędzy dużymi firmami np. leasingowymi a małymi jednoosobowymi przedsiębiorstwami istniała dysproporcja w wiedzy i doświadczeniu w realizacji umów.

Od nowego roku duże firmy muszą tę różnicę zminimalizować poprzez oferowanie bardziej przejrzystych i czytelnych umów. Z umów tych muszą zniknąć wszelkie postanowienia, które potencjalnie mogą naruszać interesy klientów – przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze.

Do 1 stycznia 2021 r. prawo konsumenckie rozróżniało dwie kategorie podmiotów: konsumentów i przedsiębiorców. Od tego dnia pojawił się trzeci podmiot nazywany „przedsiębiorcą na prawach konsumenta”.

Celem tej zmiany jest likwidacja istniejących dysproporcji pomiędzy jednoosobowymi działalnościami gospodarczymi, a dużymi korporacjami.

Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność mogą od 1 stycznia 2021 r. korzystać z uprawnień wynikających z kodeksu cywilnego i innych przepisów szczególnych, które przysługiwały do tej pory tylko konsumentom.  Chodzi tu o:

- możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 14 dni lub nawet 12 miesięcy, jeżeli sprzedawca nie poinformuje o prawie odstąpienia od umowy,

- rozszerzenie prawa rękojmi – objęci nową ochroną przedsiębiorcy na prawach konsumenta będą korzystać z domniemania istnienia wady fizycznej w momencie wydania rzeczy, jeżeli wada została stwierdzona w ciągu roku od jej wydania rzeczy,

- zakaz zamieszczania klauzul abuzywnych, czyli niedozwolonych postanowień umownych, taki jak obecnie obowiązuje w umowach z konsumentami. 

Przedstawione zmiany mają istotne znaczenie również dla branży motoryzacyjnej. Do tej pory kupujący czy też biorący w leasing przedsiębiorca będący osobą fizyczną prowadzący działalność jednoosobową w transakcjach z drugim przedsiębiorcą (dealerem samochodowym  lub firmą leasingową) nie miał specjalnych przywilejów ani ochrony prawnej. Był traktowany jak profesjonalny podmiot gospodarczy dowolnie kształtujący relacje z innym profesjonalnym podmiotem gospodarczym na zasadzie swobody umów.

Od 1 stycznia 2021 r. ten stan rzeczy uległ zmianie, a przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie mógł np. ubiegać się o odzyskanie części nadpłaconych rat leasingowych, jeśli wpływ na ich wysokość miały postanowienia, które można uznać za abuzywne.

Definicja „przedsiębiorcy na prawach konsumenta” może przysparzać problemów interpretacyjnych. Chodzi tu szczególnie o przesłankę „braku zawodowego charakteru umowy zawieranej przez przedsiębiorcę”.

Część podmiotów np. leasingodawcy może starać się wykazać, że prowadzącemu jednoosobową działalność gospodarczą nie przysługują uprawnienia konsumenckie, gdyż nabywane usługi są ściśle powiązane z jego działalnością zawodową (np. leasing ciągnika siodłowego).  O tym jak szeroko będzie rozumiane pojęcie zawodowego charakteru umowy zdecyduje najpewniej praktyka sądowa.