Filtruj treść
Filtruj

Co zrobić, gdy ZUS przeciąga wydanie zaświadczenia A1

Michał  Dynerowicz

Autor: Michał Dynerowicz

Dodano: 1 czerwca 2021
logobdbkp

Wiele jednostek terenowych ZUS ostatnio nagminnie opóźnia wydanie zaświadczeń A1 firmom transportowym. Aby przedłużyć wydanie zaświadczenia (na co jest 7 dni od daty złożenia wniosku), wszczynają postępowania wyjaśniające, które ciągną się bardzo długo. Co możesz zrobić w takiej sytuacji?

Zaświadczenie A1 (które oficjalnie nazywa się zaświadczeniem o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej) jest nam potrzebne w sytuacji, kiedy nasza aktywność zawodowa wykracza poza granice Polski, a zatem kiedy wykonujemy jakąś pracę również poza granicami kraju. W przypadku kontroli zagranicznych organów odpowiedzialnych za ubezpieczenie społeczne ten dokument potwierdzi, że odprowadzamy składki na ubezpieczenie społeczne, a także że wykonywana przez nas praca jest legalna.

Odblokuj dostęp do pełnych zasobów portalu Transport-expert.pl już teraz! Załóż 24h konto testowe za darmo, kliknij tutaj >>>   

Zaświadczenie A1 jest potrzebne do uzyskania EKUZ

Nie jest to jednak jedyna korzyść, która płynie z posiadania zaświadczenia A1. Dokument ten stanowi podstawę do otrzymania Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (znanej powszechnie pod nazwą EKUZ). W celu uzyskania takiej karty musimy przedłożyć zaświadczenie A1, które jest niezbędne, aby wykazać przed Narodowym Funduszem Zdrowia, że Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego nie będzie służyć wyłącznie dla celów turystycznych, ale pozostanie w związku z pracą wykonywaną poza granicami kraju.

To ważne, ponieważ jeśli posiadamy EKUZ wyłącznie do celów turystycznych, nie będzie on respektowany, w sytuacji gdy ulegniemy wypadkowi przy pracy. Oczywiście zostanie nam udzielona pomoc medyczna, jednak powstaną dodatkowe komplikacje związane z rozliczeniem kosztów leczenia.

Uwaga

Pamiętajmy zatem, aby składając wniosek o wydanie zaświadczenia A1 z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, poprosić o wydanie dodatkowego egzemplarza, który będziemy mogli przedłożyć do Narodowego Funduszu Zdrowia, żeby otrzymać EKUZ dla pracujących.

Otrzymanie zaświadczenia A1 trwa coraz dłużej

Silna pozycja polskich przewoźników na rynkach zachodnich doprowadziła nie tylko do sporu w zakresie delegowania pracowników, ale wpłynęła także na proces wydawania zaświadczeń A1. Zachodnioeuropejskie państwa członkowskie, poza licznymi wymogami administracyjnymi w zakresie delegowania pracowników, coraz większą uwagę skupiają na zaświadczeniach A1. Twierdzą, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Polsce niemalże „rozdaje” te zaświadczenia.

Ważne:

W związku z takim stanowiskiem „Zachodu” Zakład Ubezpieczeń Społecznych wprowadził swoistą reglamentację w zakresie poświadczania zaświadczeń A1. Nagminną praktyką niektórych jednostek terenowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stało się wszczynanie postępowań wyjaśniających po to, aby przedłużyć termin na wydanie zaświadczenia A1, które powinno zostać wydane najpóźniej w terminie 7 dni od daty złożenia wniosku.

Jednak nie to jest największą bolączką pracodawców. Największe kontrowersje są związane z tym, jak należy określić, czy znaczna część pracy kierowcy przebiega w państwie członkowskim, w którym pracownik zamieszkuje.

ZUS stosuje niekorzystną interpretację

Większość kierowców zatrudnionych w polskich przedsiębiorstwach transportowych to Polacy, rzadziej pracownicy zza wschodniej granicy. Nie spotkałem się z zatrudnieniem kierowcy, który mieszka za zachodnią granicą. Co równie istotne, kierowca najczęściej jest zatrudniony tylko w jednym przedsiębiorstwie transportowym. Mamy zatem do czynienia z klasycznym modelem zatrudnienia, z tym jednak zastrzeżeniem, że charakter pracy w transporcie międzynarodowym wiąże się ze stałym przemieszczaniem się po terytorium państw członkowskich.

Uwaga

Występując do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o poświadczenie zaświadczenia A1 dla osoby uprawnionej (pracownika), określamy, czy „znaczna część pracy” odbywa się w państwie członkowskim, gdzie zamieszkuje pracownik. Co należy rozumieć pod tym pojęciem? Otóż to, czy mamy do czynienia ze „znaczną częścią pracy” ustala się na podstawie tego, ile czasu pracownik pracuje na terytorium państwa członkowskiego, w którym mieszka, albo czy pobiera tam wynagrodzenie.

Jeśli chodzi o polskich kierowców wykonujących przewozy do zachodniej Europy, w znakomitej większości przypadków procentowe określenie czasu pracy nie daje nam wyniku 25%, czyli minimalnego wyniku pozwalającego uznać, że znaczna część pracy wykonywana jest na terytorium państwa członkowskiego, gdzie zamieszkuje pracownik. Pozostaje nam jednak drugie kryterium, a jest nim otrzymywane wynagrodzenie. Nie ma wątpliwości, że pracownik otrzymuje 100% wynagrodzenia w Polsce, chyba że jest dodatkowo zatrudniony w innym państwie członkowskim, co jak napisałem wcześniej, stanowi wyjątek, a nie regułę.

Jednak jednostki terenowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych coraz częściej stosują niczym nieuzasadnioną interpretację, że otrzymywane w Polsce wynagrodzenie również musimy obliczyć proporcjonalnie do czasu pracy w Polsce. Powstaje jednak pytanie po co to robić i w czym Zakład Ubezpieczeń Społecznych upatruje podstawy do takiego obliczania. Przy takim przeliczeniu czas pracy w wymiarze 10% będzie równoznaczny z wynagrodzeniem w wymiarze 10%, a przecież nie jest to prawdą.

Niezależnie od tego, jak długo Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie prowadził postępowanie wyjaśniające w tym zakresie, za każdym razem ustawodawstwo właściwe względem ubezpieczenia społecznego będzie ustawodawstwem polskim, ponieważ jeżeli nie uda się osiągnąć 25% części pracy na terytorium państwa zamieszkania pracownika, to ustawodawstwem właściwym względem ubezpieczenia społecznego będzie ustawodawstwo państwa członkowskiego siedziby pracodawcy.

Koniecznie żądaj potwierdzenia przyjęcia wniosku!

Ważne:

W związku z tym, jeśli składamy wniosek o poświadczenie zaświadczeń A1 do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, warto posiadać potwierdzoną kopię złożenia takiego wniosku, na której będzie widniała pieczątka właściwej jednostki terenowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wraz z podpisem osoby przyjmującej oraz datą złożenia. W ten sposób kierowca może wyjechać w trasę, nawet jeśli wydanie zaświadczenia się przedłuża.

Wprawdzie na tej podstawie nie uzyskamy EKUZ dla pracujących, jednak przynajmniej podczas zagranicznej kontroli z zakresu delegowania pracowników przedstawimy dokument potwierdzający przedłożenie wniosku o wydanie zaświadczenia A1.

Podstawa prawna: 
  1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

  2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Michał  Dynerowicz

Autor: Michał Dynerowicz

ekspert z zakresu prawa związanego z transportem drogowym, prelegent szkoleń dla kadry zarządzającej przedsiębiorstw transportowych, absolwent studiów podyplomowych z zakresu prawa gospodarczego Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (praca dyplomowa na temat statusu prawnego kierowcy w międzynarodowym transporcie drogowym), a wcześniej Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Własna praktyka doradcza - Prawnik w transporcie
 

Nasi partnerzy i zdobyte nagrody

 
   
     Kncelaria Morawiec Kot    
   
                       
 
 
   
                       
   
                       
 
 

Nagrody i wyróżnienia

 

 
                 
x